“تل‌تهماچی”، کلیدی برای درک هرچه بهتر جوامع پیش‌از تاریخی در کرانه‌های شمالی خلیج فارس

عباس مقدم، تل‌تهماچی را همچون کلیدی برای درک هرچه بهتر جوامع پیش‌از تاریخی در کرانه‌های شمالی خلیج فارس خواند و تصریح‌کرد: امیدواریم پژوهش‌های مفصل باستان‌شناختی در این محوطه بتواند دستاوردهای علمی گسترده‌ای برای باستان‌شناسی ایران داشته باشد و الگویی برای توجه بیش‌از پیش پژوهشگرانِ پیشاتاریخی به کرانه‌های شمالی خلیج فارس باشد.
به گزارش روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، عباس مقدم عضو هیأت علمی پژوهشگاه این مطلب را در نشست تخصصی باستان‌شناسی که یکشنبه همزمان با هفته پژوهش برگزار شد مطرح کرد و گفت: مطالعات اولیه نشان می‌دهد که پهنة زیستی در کرانه‌های شمالی خلیج فارس دارای منابعی چون مراتع، سنگ و قیر، خاک رسوبی مرغوب، آفتاب تابان، آب شیرین، آبزیان دریایی است و اگر سهولت راه‌های آبی را به این فهرست اضافه کنیم، آنگاه با زیست‌بوم فراخی مواجه هستیم که جوامع انسانی طی هزاره‌های گذشته می‌توانستند به خوبی از آن بهره‌مند شوند.
او افزود: در این بین، تلقی نادرست برخی صاحب‌نظران مبنی بر مغروق بودن سواحل شمالی خلیج‌فارس در پیش‌از تاریخ باعث شده است تا این زیست‌بوم گسترده کمتر مورد توجه پژوهشگران طی دهه‌های گذشته باشد.

این باستان‌شناس اظهارکرد: با نگاهی به سابقة پژوهش‌های صورت گرفته، پژوهش‌های باستان‌شناختی پیشاتاریخی عمدتا در نواحی میان‌کوهی زاگرس و جلگه‌های رسوبی و در مواردی در دشت‌های پسکرانه‌ای خلیج فارس متمرکز شده است به همین دلیل، در ادبیات باستان‌شناختی با اصطلاحاتی چون مناطق «کانونی» و مناطق «حاشیه‌‌ای» مواجه‌ایم.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری گفت: دستاوردهای چشمگیر کاوش‌های باستان‌شناختی در تل‌چگاسفلا که در یک دشت پسکرانه‌ای و با فاصلة اندکی از کرانه‌های شمالی خلیج‌فارس قرار دارد روشن ساخته که نواحی پس‌کرانه‌ای خلیج‌فارس نه‌ تنها حاشیه‌ای محسوب نمی‌شوند بلکه خود کانونی برای بروز و ظهور فرهنگ‌های پیشاتاریخی بودند که متاسفانه بنا به دلایلی شناسایی و معرفی آنها مغفول مانده است.
مقدم با بیان اینکه تل‌تهماچی، محوطه‌ای پیشاتاریخی است که در فاصلة اندکی از کرانه‌های فعلی خلیج‌فارس جای دارد تصریح‌کرد: تل‌تهماچی با وسعتی در حدود هفت هکتار و نهشته‌های فرهنگی بالغ بر ده‌متر که برپایة شواهد سطحی، توالی زمانی اواخر هزارة ششم تا اواسط هزارة سوم پیش‌از میلاد را داراست، همچون کلیدی برای درک هرچه بهتر جوامع پیش‌از تاریخی در کرانه‌های شمالی خلیج فارس است.
این باستان‌شناس افزود: به دلیل تخریب‌های صورت گرفته توسط حفاران غیر مجاز، نام این محوطه برای اولین بار در سال ۱۳۹۷ رایج شد و در پی ‌آن، و به دلیل نزدیکی با تل‌چگاسفلا، پروندة ثبتی آن به دست اعضاء پروژة پیش‌ازتاریخی زهره تهیه شد و در سال ۱۴۰۰ با شمارة ۳۳۵۶۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به اینکه تل‌تهماچی، به دلیل اهمیتش در دو مقالة مفصل علمی داخلی و خارجی و در سمینار معتبر بین‌المللی باستان‌شناسی لندسکیپ معرفی شده که به خوبی توجه صاحب‌نظران را به خود جلب کرده ابراز امیدواری کردکه پژوهش‌های مفصل باستان‌شناختی در این محوطه بتواند علاوه بر اصلاح تلقی نادرست پیشین، دستاوردهای علمی گسترده‌ای برای باستان‌شناسی ایران داشته و الگویی برای توجه بیش‌از پیش پژوهشگرانِ پیشاتاریخی به کرانه‌های شمالی خلیج فارس باشد.