گشتی در موزه گنج و دفینه

نشریه الکترونیک جهان گردش- همین چند سال پیش بود که «کمال کمونه» معمار موزه دفینه از تخریب این ساختمان و آسیب‌رساندن به سازه یک‌‌تکه بتونی آن خبر داده و دوست‌داران این سبک از معماری را در بهت فرو‌برده بود و سازمان میراث فرهنگی را با دستپاچگی درصدد ثبت آن در میراث ملی کرده بود؛ اما حال با گذشتن از سال‌های سخت مرگ و کرونا و بازسازی آن، بازدید‌های دوره‌ای از موزه دفینه با مدیریت جدید و سیاستی که بنیاد مستضعفان به‌عنوان مالک این ساختمان در پیش گرفته، آغاز شده است.
شادی کابیانی: همین چند سال پیش بود که «کمال کمونه» معمار موزه دفینه از تخریب این ساختمان و آسیب‌رساندن به سازه یک‌‌تکه بتونی آن خبر داده و دوست‌داران این سبک از معماری را در بهت فرو‌برده بود و سازمان میراث فرهنگی را با دستپاچگی درصدد ثبت آن در میراث ملی کرده بود؛ اما حال با گذشتن از سال‌های سخت مرگ و کرونا و بازسازی آن، بازدید‌های دوره‌ای از موزه دفینه با مدیریت جدید و سیاستی که بنیاد مستضعفان به‌عنوان مالک این ساختمان در پیش گرفته، آغاز شده است.
این مجموعه که حالا در زمره موزه‌های نو به سبب به‌سازی انجام‌شده به‌شمار می‌رود، سعی می‌کند استاندارد‌های منطقه‌ای و بین‌المللی موزه‌داری را رعایت کند. این مجموعه میزبان بسیاری از آثار خاص و منحصر‌به‌فرد است که چشم بسیاری از سفارتخانه‌ها و کشورها به دنبال آثار خزانه و آثار نمایش داده‌شده در این مجموعه است.

موزه هنر جهان و هنر اسلامی، موزه گوهر و آرایه و موزه پول ایران سه بخش اصلی موزه دفینه است که چیدمان آنها بر مبنای اشیا انجام شده است.
در طبقه منفی یک ساختمان جایی که قرار بود در کاربری پیشین انبار نخود و لوبیا و غلات باشد، حالا به گفته راهنمای موزه در ویترین‌های شیشه‌ای و ضدگلوله میزبان آثار گران‌قیمتی است.
موزه گوهر و آرایه‌های تاریخی که می‌توان ادعا کرد در بعضی‌ از آثار با موزه و خزانه ملی (موزه جواهرات) برابری می‌کند و با تعطیل‌بودن آن در‌حال‌حاضر به یکی از مکان‌های مورد علاقه، علاقه‌مندان به طلا و آرایه‌های زینتی بدل شده است.

موزه گوهر و آرایه‌های تاریخی به بخش‌های مختلفی تقسیم شده است و ۹۰۰ شیء از ایران باستان تا معاصر را به نمایش گذاشته است. آرایه‌ها و زینت‌بخش‌هایی از جنس صدف، سنگ، پوسته، شیشه، مفرغ، گل پخته‌شده، طلا و… که از حدود پنج هزار سال پیش زینت‌بخش مردمان این سرزمین بوده است، چشم‌نوازی می‌کنند.
اما قطعه‌ای از عصای دربار هخامنشیان که در ویترینی جدا و در میانه موزه به نمایش گذاشته شده، شاید یکی از خاص‌ترین اشیای این موزه باشد؛ قطعه‌ای از طلا و با تزییناتی از سنگ لاجورد که شکوه تخت جمشید و شاهانش را یادآوری می‌کند. شمشیر‌های فاخر و غلاف مخملی و الماس‌نشان فتحعلی‌شاه و محمد‌شاه قاجار، شمشیر طلایی و زمرد نشان شاه عباس صفوی در آن سوی دیگر موزه برق می‌زند.

«به گفته راهنمای موزه هر قطعه از اشیا روایت خاص دارد، موزه‌دیدن بدون شنیدن روایت‌ها جذابیتی ندارد. داستان‌ها به اشیا جان می‌دهد و روح زندگی گذشتگان را جاری می‌کنند». در بازدید از موزه‌ها روایت‌ها را بشنوید.
اما تندیس طاووس فیروز نشان معروف که تنها سه عدد از آن تولید شده است، یکی به آیزنهاور، رئیس‌جمهور آمریکا و دیگری به محمدرضا پهلوی که در این موزه به نمایش گذاشته شده، ‌اهدا شده است و نسخه سوم آن که در اختیار خانواده مظفریان است، چشم‌نواز دیگری است.
فندک‌های طلای کارتیه و ابزار دخانیات متعلق به خاندان پهلوی و خانواده‌های اشراف، جواهرات سفارشی از چشم ببر، الماس و مروارید ساخت معروف‌ترین برندها، درخت نخلی از طلا، سردوشی‌های الماس‌نشان قاجاری از آثار به نمایش گذاشته‌شده منحصربه‌فرد این بخش از موزه است.
شمعی که همچنان می‌سوزد
گروه موزه دفینه پس از آغاز به کار مجدد، برای نخستین بار آثاری را از گنجینه بنیاد مستضعفان به نمایش گذاشته است؛ ازجمله تابلوهای نقاشان سرشناس، مجسمه بودای دوطرفه، قرآن تذهیب‌شده جیبی، مجسمه‌ زنی با حریر روی صورتش.
موزه هنر جهان ۴۰۰‌ شیء را با گستره جغرافیای سراسر جهان هستی، با بازه زمانی هزاره چهارم پیش از میلاد تا قرن بیستم را در خود جای داده است؛ در این موزه آثاری از پیکاسو، سالوادور دالی، ایران درودی، مجسمه‌های برنزی و سنگی و آثاری از مکزیک و هند نیز دیده می‌شود؛ اما شاید چند اثر باشند که توجه هر بیننده‌ای را جلب می‌کند.
یکی از آثار درخورتوجه موزه هنر جهان تابلوی «منظره بازار در شب» اثر هنر پطروس فن خندل (petrus van schendel) هنرمند بلژیکی-هلندی است. او در خلق صحنه‌های شبانه که با نور لامپ یا شمع روشن می‌شدند، مهارت داشته است. این تابلو با تکنیک رنگ روغن و به سبک رومانتیک رئالیسم به نمایش گذاشته شده است.

کودک ماهیگیر اثر فردریش گلد شایر که با خمیر رس سفالگری ساخته شده است، پیکره هومر و پیرمرد قصه‌گوی یونانی، تندیس لائوکون به همراه پسرانش آثار هنرمندانی مانند پابلو پیکاسو، سالودار دالی و سهراب سپهری از آثار دیگر این 
 موزه هستند.
موزه دفینه در بالاتر از میدان ونک و ابتدای بلوار میرداماد قرار دارد و همه‌روزه به‌جز شنبه‌ها و تعطیلات رسمی از ساعت ۹:00 تا ۱۷:00 می‌توان از آن بازدید کرد.