پنجمین فصل کاوش در یکی از محدود محوطههای پیش از تاریخی دشت شیراز
فصل پنجم کاوشهای باستانشناسی تپه پوستچی یکی از محدود محوطههای دوران پیش از تاریخی در دشت شیراز به کشف آثاری از فضای مسکونی روستای پیش از تاریخی در آخرین مرحله سکونت، قطعات ظروف سفالین، ادوات و ابزارهای سنگی و استخوانی، دوکهای نخریسی، مهرههای تزئینی و صدفهای کارشده منجر شد.
به گزارش نشریه الکترونیک جهان گردش به نقل از روابطعمومی پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، فصل پنجم کاوشهای باستانشناسی به منظور اهداف آموزشی، پژوهشی و حفاظتی در تپه پیش از تاریخی شیراز به دنبال چهار فصل پیشین (سالهای 1395، 1396، 1397 و 1399) به سرپرستی مشترک علیرضا سرداری و حسنعلی عرب در حال انجام است.
حسنعلی عرب عضو هیئت علمی دانشگاه هنر شیراز دوشنبه با اعلام این خبر گفت: این کاوشها در قالب برنامه مشترک بین پژوهشکده باستانشناسی و دانشگاه هنر شیراز برگزار میشود که شهرداری شیراز نیز همکاریهایی در این زمینه دارد.
این باستانشناس افزود: تپه پوستچی، یکی از محدود محوطههای دوران پیش از تاریخی در دشت شیراز محسوب میشود که پیشینه سکونت در آن براساس مطالعات لایهنگاری باستانشناسی و آزمایشهای رادیوکربن به 7350 سال پیش میرسد.
او با بیاناینکه سکونت در این محوطه به مدت 650 سال ادامه یافته و سرانجام درحوالی 6700 سال پیش این استقرار متروک میشود و به صورت تپهای مخروبه درآمده است اظهارکرد: مطالعات باستانشناسی نشان میدهد سکونت در این روستای پیش از تاریخی، طی نه مرحله (فاز) استقراری اتفاق افتاده و بارها این روستا دستخوش ساخت و ساز، تخریب، و بازسازی میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر شیراز افزود: درنهایت جمعیت ساکن، این روستای بزرگ چهار هکتاری را ترک و به دیگر مکانها، از جمله روستای دیگری در فاصله 700 متری جنوب آن نقل مکان کردهاند.
او تصریحکرد: باستانشناسان این دوران پیش از تاریخی در منطقه فارس را به نام مرحله شمسآباد (فارس قدیم) (اواخر هزاره ششم پیش از میلاد) و مرحله باکون (فارس میانی) (اوایل هزاره ششم پیش از میلاد) نامگذاری کردهاند که مربوط به فرهنگهایی با شاخصه ظروف سفالین ساده، با آمیزه کاه و سپس سفالهای منقوش نخودی رنگ میدانند.
به گفته این باستانشناس، روستاهایی که پس از عصر نوسنگی و به دنبال پیدایش کشاورزی و دامپروری پدیدار شدند و با افزایش جمعیت آنها و توسعه ارتباطات فرهنگی و پیچیدگیهای اجتماعی، زمینههای اولیه پیدایش تمدنهای منطقهای سرزمین ایران مانند تمدن انشان در فارس را پایهریزی کردهاند.
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر شیراز گفت: از جانب دیگر تپه پوستچی شیراز به همراه دیگر روستاها مانند تپه شاهقلیبیگی و تپه کوتاهی، جزو کانونهای نخستین جوامع پیشرفته کشاورز، دامپرور و یکجانشین در دشت شیراز بودند که درواقع نسلهای بعدی آنها، پس از گذشت قرنها سکونت در این دشت، شهر شیراز را بنیاد نهادهاند، اما متأسفانه بقایای چندین هزار ساله این روستاها و استقرارها، در طی دهههای اخیر ناشی از گسترش شهر شیراز تخریب و نابود شده که در حال حاضر فقط نیمی از تپه پوستچی باقی مانده است.
او خاطرنشانکرد: بخشهای باقیمانده این محوطه در سال 1395 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و میتوان آن را، یکی از قدیمیترین سندهای هویت تاریخی و یا شناسنامه شهر شیراز دانست.
در ادامه علیرضا سرداری عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری تصریحکرد: در فصل دوم این مطالعات در سال 1396، هیئت کاوش اقدام به گمانهزنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم در اطراف تپه پوستچی کرد که نقشه پیشنهادی برای دفتر ثبت آثار و حرائم میراثفرهنگی ارسال شد اما علیرغم اهمیت فوقالعاده این محوطه و شرایط خاص حفاظتی آن، محدوده حریم محوطه بسیار کوچکتر از اندازه پیشنهادی به تصویب رسید و باعث شده بخشهای زیادی از اراضی کشاورزی در شمال محوطه، منتهی به بزرگراه بلوار رحمت که بنا بود صرفاً کاربری کشاورزی، باغ و فضای سبز در حاشیه این محوطه تاریخی و میراثفرهنگی داشته باشند، در حال حاضر در معرض تغییر کاربری قرار گیرند.
او افزود: چنانکه این فضا که درواقع حریم درجه 2 و منظری محوطه به حساب میآید، در شرف خطر تبدیل به ساختمانهای مسکونی و تجاری است که میتواند به لایههای تاریخی احتمالی مدفون در زیر این اراضی نیز صدمه وارد کند.
این باستانشناس گفت: از جانب دیگر، با تغییر کاربری و انجام چنین ساخت و سازهایی، این محوطه تاریخی منحصربفرد در شهر شیراز از چهار طرف محبوس در لابلای آپارتمانها و ساختمانهای تجاری شده و ضمن تخریب دید منظری و حفاظتی، موجب سرزنش آیندگان در کوتاهی ما نسبت به حفاظت این آثار خواهد شد.
بدون دیدگاه