/ شناسایی و معرفی داشته‌های ما در کرانه‌ها و جزایر خلیج فارس و دریای مکران
رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با بیان‌اینکه دستاوردهای پژوهشی‌ پژوهشگاه، در محوطة شش‌هزار سالة تل‌چگاسفلا که به فاصلة اندکی از کرانه‌های خلیج‌فارس قرار دارد، بستری فراخ برای جذب گردشگر ایجاد کرده تصریح‌کرد: فصل نخست پروژة «بررسی‌های فراگیر در کرانه‌ها و جزایر خلیج فارس و دریای مکران» که از اهداف اساسی برای شناسایی و خصوصا معرفی دقیق داشته‌های ما در کرانه‌ها و جزایر خلیج فارس و دریای مکران در حال انجام است.
به گزارش نشریه الکترونیک جهان گردش به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مصیب امیری رییس پژوهشگاه در بیستمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران با اشاره به اینکه این گردهم‌آیی‌ برای اولین بار توسط شادروان دکتر فیروز باقرزاده در سال ۱۳۵۲ پایه‌گذاری شد گفت: گرچه پیش‌ از آن نیز کنگره‌ یا سمینارهایی دربارة باستان‌شناسی و تاریخ هنر ایران برگزار شده بود اما بنیانی که دکتر باقرزاده با تیزهوشی بنا نهاده است صرفا معطوف به ارائة دستاوردهای سالانة «فعالیت‌های میدانی باستان‌شناسی» برای مخاطبین، پژوهشگران، و دوستداران فرهنگ و تمدن ایرانی است.
او افزود: پر واضح است که در مقایسه با دیگر کنگره‌ها، سمینارها و گردهمایی‌های باستان‌شناسی که توسط نهادها و دانشگاه‌های سراسر کشور برگزار می‌شود، این گردهمایی به دلیل کیفیتی که دارد منحصر به فرد است، بنابراین، مفتخریم که پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و پژوهشکدة باستان‌شناسی به عنوان متولی برنامه‌ریزی، صادر کنندة مجوز فعالیت‌های میدانی و نظارت بر آن فعالیت‌ها، مسئولیت خطیر برگزاری «گردهمایی سالانة باستان‌شناسی ایران» را راسا بر عهده دارد.
امیری خاطرنشان‌کرد: گرچه، به تناسب مدت زمان شروع فعالیت‌های میدانی باستان‌شناسی در ایران که از ابتدای قرن بیستم میلادی است، شمارگان گردهمایی‌های سالانة باستان‌شناسی بسیار اندک است اما با توجه به چارچوب‌هایی که از سال ۱۳۹۱ برای برگزاری جدی و مسئولانة این نوع گردهمایی‌ها تعیین شده است، مصمم هستیم که دیگر هیچ‌گاه در« برگزاری گردهمایی سالانة باستان‌شناسی ایران» وقفه‌ای صورت نپذیرد.
او در تشریح مجموع فعالیت‌های میدانی سال ۱۴۰۰ به بیش از ۱۵۰ برنامه شامل 46 کاوش‌ نجات‌بخشی، آموزشی و پژوهش محور ، 7 برنامه گمانه‌زنی‌های لایه‌نگاری، 19 برنامه بررسی‌های باستان‌شناسی،27 برنامه گمانه‌زنی‌های تعیین عرصه و 6 برنامه ساماندهی، حفاظت و خواناسازی اشاره کرد و گفت: با توجه به آمار ارائه شده توسط پژوهشکدة باستان‌شناسی، طی سال ۱۴۰۰، فعالیت‌های میدانی باستان‌شناسی نظیر آنچه که در یک دهة اخیر معمول بوده، بیشتر به برنامه‌های نجات‌بخشی معطوف شده است.
رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: روشن است که به تناسب فعالیت‌های گستردة عمرانی در کشور، توجه ما به وظایف حاکمیتی مصرح در قانون میراث‌فرهنگی برای حفاظت از اطلاعات باستان‌شناختی در پهنه‌هایی که مورد توجه پروژه‌های عمرانی است متمرکز شود، در این میان، به دلیل شرایط موجود (همه‌گیری کرونا و اعتبارات مالی ناکافی)، آمار برنامه‌های میدانی پرسش محور ما طی سه سال گذشته تنزل یافته است، اما، مفتخریم که طی ماه‌های اخیر توانسته‌ایم، برای از سر گیری برنامه‌های باستان‌شناختی میدانی پرسش محور هدف گذاری کنیم.
برای مثال، در حال حاضر، فصل نخست پروژة «بررسی‌های فراگیر در کرانه‌ها و جزایر خلیج فارس و دریای مکران» که از اهداف اساسی برای شناسایی و خصوصا معرفی دقیق داشته‌های ما در کرانه‌ها و جزایر خلیج فارس و دریای مکران در حال انجام است که امید می‌رود در گردهمایی سالانة آینده، روایتی روشن و دقیق از «چه داریم»، «کجا داریم» و «چگونه داریم» از پهنة بسیار مهم فرهنگی ایران را مشاهده کنیم.
امیری گفت: توجه به فراپخشانی فرصتِ انجام پروژه‌های میدانی باستان‌شناختی به موسسات، دانشگاه‌ها و پژوهشگران آزاد یکی از اهداف پژوهشگاه طی یک سال گذشته بوده و ایمان داریم که مسئولیت پژوهشگاه فراهم کردن بستری مهیا برای «مشارکت» همگانی در انجام پروژه‌های میدانی است و البته بهره‌گیری از پژوهشگران و متخصصان شاغل در پژوهشگاه و مراکز و ادارات استانی نیز طبق روال معمول مد نظر ما بوده است.
او خاطرنشان‌کرد: آمار برنامه‌های میدانی صورت گرفته طی یک سال گذشته نشان می‌دهد که پژوهشگاه مصمم به ایجاد بستری مناسب برای مشارکت همگانی در پروژه‌های میدانی است و امیدواریم، با عنایت به اختصاص منابع مالی مناسب، بتوانیم به نحوی گسترده‌تر «مشارکت» همگانی را در برنامه‌های میدانی باستان‌شناختی فراهم سازیم.

رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، با بیان‌اینکه یکی از ماموریت‌های مهم ما، حفاظت از اطلاعات باستان‌شناختی در قالب «نقشة باستان‌شناسی» یا بهتر است گفته شود «سامانة اطلاعات باستان‌شناختی ایران» است گفت: در واقع امر، دایرة نقشة باستان‌شناسی، طی سال‌ گذشته در مدیریت و سازماندهی پروژه‌های بررسی باستان‌شناختی، سنجش طرح‌های عمرانی و اجرای برنامه‌های معرفی و آموزش همچون گذشته بوده است.
امیری تصریح‌کرد: در بازة زمانی مد نظر گردهمایی بیستم که همانا تمامی فعالیت‌های انجام شده در سال ۱۴۰۰ خورشیدی است، تعداد ۳۳۷۶ اثر مکان‌یابی و در سامانة اطلاعات باستان‌شناسی ایران ثبت شده، بنابراین، با توجه به این افزایش، مجموع آثار جانمایی شده در سامانة اطلاعات باستان‌شناسی ایران به عدد ۱۲۰ هزار اثر رسیده است.
او با بیان اینکه در اینجا باید تاکید شود که هدف گذاری ما برای سامانة باستان‌شناسی ایران برای اصلاح کاستی‌های پیشین و نیز بهینه‌کردن فرایند مدیریت اطلاعات باستان‌شناختی صورت پذیرفته است که امیدواریم در سال آینده شاهد نتایج مطلوب آن باشیم اظهارکرد: همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگاه با موسسات و دانشگاه‌های خارجی به نسبت سال‌های پیش کم رنگ‌تر شده است و برطرف کردن این مسئله و احیای همکاری‌های پژوهشی در درجة نخست به چارچوب‌ها و سیاست‌های کلان ملی و بعد به تفاهم‌نامه‌ها و تعهدات فی‌مابین وابسته است.
امیری گفت: ما، به عنوان نهاد متولی در سازمان‌دهی و نظارت بر فعالیت‌های باستان‌شناسی میدانی، همواره بر تعامل متوازن بین پژوهشگران خارجی و داخلی تاکید داریم و امیدواریم تا با فراهم شدن شرایط، همکاری‌های بین‌المللی را با توانی افزون‌تر در مقیاس منطقه‌ای و جهانی از سرگیریم.
به گفته او، یکی از دستاوردهای مهم پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری اجرای پروژة بلند مدت در محوطة شش‌هزار سالة تل‌چگاسفلا بوده است که همگان از کشفیات شگفت‌انگیز آن مطلع هستیم؛ این دستاوردها نمونة روشنی است از اهمیت کرانه‌ها و پسکرانه‌های خلیج فارس در ادوار پیش از تاریخی ایران بنابراین، در حال حاضر مطمئنیم که سابقة تمدنی کرانه‌ها و پسکرانه‌های خلیج‌فارس در مقیاسی همسان با دیگر مناطق فرهنگی شناخته شدة ایران همچون دشت مرکزی خوزستان است، علاوه برآن برای اولین‌بار است که دستاوردهای پژوهشی‌ ما در یک گورستان شش‌ هزار ساله که خوشبختانه به فاصلة اندکی از کرانه‌های خلیج‌فارس قرار دارد، بستری فراخ برای جذب گردشگر ایجاد کرده است.
رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: به همین بهانه، طبق هدف‌گذاری صورت گرفته در صدد هستیم تا توان خود را بیش از گذشته به این پهنة ارزشمند میراثی ایران که به تناسب وجود بستر‌های ارتباطی با کشورهای منطقه و جهان شرایط ویژه‌ای برای جذب گردشگر دارد معطوف کنیم که این امر در درجة نخست می‌تواند بسیاری از سوء تفاهم‌های پیش آمده در خصوص بکارگیری نام‌های جعلی برای «خلیج فارس» را برطرف سازد.
به علاوه، چون خلیج‌فارس دارای عقبة میراثی وسیعی شامل تخت‌جمشید، بیشابور، فیروزآباد، دارابگرد، سیراف و ده‌ها نمونه‌ دیگر است که تقریبا همگی در زمرة میراث ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو هستند، بسیار امیدواریم تا در کنار پژوهش، حفاظت و معرفی، از این ثروت‌های کم‌نظیر که همگی در ارتباط با خلیج‌فارس هستند برای رشد و ارتقاء صنعت گردشگری و ایجاد توسعة پایدار در مناطق جنوبی ایران بهره‌مند شویم.
او در پایان تصریح‌کرد: بنابراین، بنا به تجربة به دست آمده از فعالیت‌های میدانی در سال ۱۴۰۰، امیدواریم تا؛ فعالیت‌های میدانی پرسش محور ما جلوه‌ای روشن‌تر به خود گرفته تا بتوانیم زوایای ناشناختة میراث ارزشمند ایران را شناسایی، حفاظت و معرفی کنیم، برپایة تجربیات به دست آمده، فعالیت‌های میدانی ما در پاسخ به فعالیت‌های عمرانی کشور موثر‌تر از گذشته انجام شود، مشارکت همگانی در انجام پژوهش‌های میدانی جلوه‌ای منسجم‌تر به خود گرفته تا تمامی پژوهشگران شایستة ایران بتوانند در شناسایی، حفاظت و معرفی میراث ارزشمند باستان‌شناختی ایران شریک باشند،توجه به تکمیل سامانة اطلاعات باستان‌شناختی ایران در اولویت قرار گرفته و بیش از گذشته این سامانه بتواند بین بخش‌های مختلف اعم از حفاظتی، معرفی و آموزشی هماهنگی برقرار کند وتوجه ویژه به پژوهش‌های باستان‌شناسی در کرانه‌ها و پسکرانه‌های خلیج‌فارس صورت گیرد، تا ارزش‌های میراثی این پهنة ارزشمند ایران بیش از گذشته شناسایی، حفاظت و معرفی شود.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.