اصفهان دارای جاذبه‌های تاریخی بی‌شماری است که بیشتر آن‌ها را در اطراف زاینده‌رود می‌توان دید. اغلب این بناهای تاریخی مربوط به دوران حکومت صفویان می‌شود. یکی از این آثار تاریخی هتل عباسی است که به‌عنوان کهن‌ترین هتل‌جهان از آن یاد می‌شود.
به گزارش نشریه الکترونیک جهان گردش به نقل از ایمنا، شهر اصفهان با دارا بودن آب و هوایی نیمه‌معتدل در قلب فلات کشور ایران واقع شده است. این شهر از زمان‌های گذشته تا به امروز نام‌های مختلفی را از آن خود کرده است، برخی از این نام‌ها شامل آپادانا، اسباهان، اسفاهان، انزان، اسپاتنا می‌شود. شهر اصفهان را به‌عنوان اولین پایتخت فرهنگی کشورهای اسلامی انتخاب کرده‌اند. اصفهان دارای جاذبه‌های تاریخی بی‌شماری است که بیشتر آن‌ها را در اطراف زاینده‌رود می‌توان دید. اغلب این بناهای تاریخی مربوط به دوران حکومت صفویان می‌شود. یکی از این آثار تاریخی هتل عباسی است که به‌عنوان کهن‌ترین هتل‌های جهان از آن یاد می‌شود.
هتل عباسی، بزرگ‌ترین هتل‌موزه جهان است. به‌دلیل اقامت در فضایی باستانی بسیاری از گردشگران این هتل را برای اسکان انتخاب می‌کنند. این هتل شامل چند ساختمان سه‌طبقه می‌شود و در مجموع ۲۲۵ اتاق دارد که در آن‌ها حدود ۵۰۰ تخت قرار داده شده است. هتل عباسی شامل اتاق‌های استاندارد، چشم‌انداز، پردیس، سوئیت پردیس، سوئیت قاجار و سوئیت صفوی می‌شود.
بنیان هتل عباسی اصفهان از کجاست؟
عبدالمهدی رجایی، دکترای تاریخ محلی دانشگاه اصفهان درباره تاریخچه هتل عباسی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: بنیان هتل عباسی اصفهان، کاروانسرای مدرسه چهارباغ است. این کاروانسرا به نام‌های جده و مادرشاه و «سرای فتحیه» نیز خوانده شده و یادگاری از آخرین پادشاه صفوی است که آن را وقف مدرسه چهارباغ کرده بود. در وقف‌نامه ۴۰ صفحه‌ای «مدرسه مبارکه جدید سلطانی» نوشته شده است در ۱۲۳ ق، درباره این رقبه آمده است: «تمامت قطعه زمین معینه واقعه در جنب مدرسه رفیعه، مبارکه مزبوره و حجرات کاروانسرای جدید مبنی است در اراضی مذکوره با عمارات و حجرات و سایر اعیانات مستحدثه.»؛ این وقف‌نامه، تعمیر این کاروانسرا را یکی از موارد هزینه کردن درآمدهای موقوفه دانسته است.
وی ادامه داد: گزارش زیادی از این کاروانسرا در منابع قاجاری نیامده است، شاید به این دلیل که این کاروانسرا بعد از حمله افغان ویرانه شده بود. البته تصویری که «پاسکال کوست» در عهد محمدشاه قاجار از این کاروانسرا ترسیم کرده است و اینکه آدمیان و شتران در آن رفت و آمد می‌کنند، نشان‌دهنده در حال کار بودن کاروانسرا در آن دوره است. به هر حال کتب اصفهان‌شناسی و سفرنامه‌های عصر قاجار توجه چندانی به این بنا نشان نداده‌اند و به توصیف آن نپرداخته‌اند. حتی دوست همراه پاسکال کوست، اوژن فلاندن نیز با آنکه چند سطری در توصیف مدرسه چهارباغ نگاشته، چیزی از کاروانسرای آن نگفته است.
دکترای تاریخ محلی دانشگاه اصفهان تصریح کرد: محمدمهدی اصفهانی، وقتی کاروانسراهای اصفهان را برمی‌شمارد، شاید به این دلیل که به‌تازگی مرمت این بنا شروع شده بود، آن را در خور ذکر دیده و تاریخچه‌ای از آن را آورده است: «باز غیر این‌ها چندین کاروانسرای بایر و خراب از زمان صفویه مانده که بیان آن مورث ملامت طبع قائل و سامع و خواننده می‌گردد. از جمله کاروانسرای بازارچه بلند است که آن دو طبقه و صحن وسیع دارد؛ تمام نهر فرشادی از میان آن می‌گذرد و در وسط آن مهتابی بر روی نهر ساخته و حجرات زیر و بالا به کمال زیبایی و مقبولی ساخته و پرداخته‌اند و کاروانسرا چنان مرتب و منقح درست شده که بیننده از وضع بنا و استحکام و صفای آن حیران می‌شود. کاروانسرا همچنان بیکار و بایر افتاده و در شُرف خرابی بود که در این ایام، نواب اشرف امجدوالا، ظل السلطان، پرتو التفاتی به حال افکند؛ مرمتی فرمودند و به این سبب است که سالیان به جا و قائم خواهد ماند.» بنابراین آنچه در روزنامه فرهنگ اصفهان درباره تحولات این بنا ذکر شده، سندی منحصربه‌فرد است. این روزنامه مهم در زمان ظل‌السلطان، از سال ۱۲۹۶ تا ۱۳۰۸، در اصفهان چاپ می‌شده است.
وی اضافه کرد: نخستین اطلاعات روزنامه فرهنگ از این قرار است: «یکی از بناهای عالیه اصفهان که سال‌ها خراب افتاده بود و روز به روز بر خرابی آن می‌افزود، کاروانسرا و بازارچه طویلی است معروف به «بازارچه بلند» که متصل به مدرسه «مادر شاه» و از بناهای شاه سلطان حسین صفوی «طاب ثراه» است.
رجایی گفت: بعد از هجوم افاغنه به اصفهان در سال ۱۱۳۴ هجری و انقراض دولت صفویه، این کاروانسرا و بازارچه تا این زمان خراب و بایر افتاده و به‌طور متوالی خرابی آن زیاد می‌شده است؛ چنان که از شدت انهدام، قریب به انعدام بود و از آن زمان تا این اوانِ سعادت اقتران، هیچ‌یک از سلاطین ایران و حکام این سامان در مرمت آن بنای عظیم‌البنیان اقدامی نکرده و در صدد اصلاح خرابی‌های آن برنیامده بودند.
وی ادامه داد: مقصود ظل‌السلطان از صرف آن هزینه‌ها این نبود تا بنایی از آثار گذشتگان را احیا یا تماشاگهی برای خاص و عام برقرار کند، بلکه قصد داشت محل جدیدی برای اسکان قشون نظامی فزاینده خود پیدا کند. ظل‌السطان ۲۱ هزار سرباز خود را در میدان نقش‌جهان، میدان چهارحوض، میدان توپخانه و مکان‌های دیگر جای داده بود، اما هنوز هم محل جدید می‌خواست، پس کاروانسرا و بازارچه همراه آن را به سواره نظام فتح اختصاص داد.
اساس کار تزئین بنا قرار گیرد. این هتل دارای ۱۷۰ دستگاه ساختمان پذیرایی است که فقط ساختمان ۴۰ دستگاه آن پایان یافته و بقیه تا سال آینده آماده بهره‌برداری خواهد شد. تا به حال ۲۶ میلیون تومان صرف هزینه این هتل شده و با دستگاه‌های تهویه و شوفاژ و سایر وسایل تکمیل این رقم به ۴۰ میلیون تومان خواهد رسید.»
رجایی اضافه کرد: مدیرعامل بیمه سعی کرد به نوعی اثر انتقادات را کم کند و سپس قول داد تا دوم آبان‌ماه، که شاه و ملکه هلند به اصفهان می‌آیند، هتل تکمیل شود و این دو، نخستین مهمانان هتل باشند. اما تصرف در یک بنای تاریخی مسئله‌ای نبود که علاقه‌مندان به آثار تاریخی به راحتی از آن بگذرند. تندترین حملات به این عمل از سوی نویسنده کتاب تاریخچه اوقاف اصفهان، عبدالحسین سپنتا، انجام شد.
کاروانسرای سابق به همان سبک زمان صفویه احیا شده و به مراتب از مواقعی که ساخته شده بود، مجلل‌تر، دلرباتر و جالب‌تر است.
وی ادامه داد: آنچه برای احداث مهمانخانه استفاده شده تبدیل حجرات مخروبه پشت نما به اطاق‌های مسکونی طبق سلیقه و مقتضیات روز بوده است و تصور نمی‌شود که کسی مدعی شود که با این عمل به آثار باستانی ایران خیانت شده باشد. نویسنده عکسی نیز از عمارت احیا شده ضمیمه مقاله خود کرده و از خوانندگان خواسته است وضع سابق و فعلی را با هم مقایسه کنند.
رجایی اضافه کرد: اما انتقاد از این کار ادامه داشت. عبدالحسین سپنتا، همان مقاله انتقادی را به روزنامه مجاهد داد و این روزنامه آن را با همان نام، در چهار قسمت چاپ کرد. چند ماه بعد سردبیر روزنامه مجاهد خود مطلبی نوشت که «مدرسه سلطانی قریب به انهدام است» و توضیح داد «در پشت گنبد با عظمت مدرسه سلطانی حفر پی‌هایی تا عمق ۱۰ متر برای ساختمان عمارت چند اشکوبه را شروع کردند و همین پی کندن‌ها موجب شد که لطمه شدیدی به گنبد مدرسه وارد شود و اینک، پس از پنج، شش سال گنبد به‌طور محسوسی متمایل به طرف شمال شده است.»
وی اظهار کرد: کار ساخت هتل عباسی در سال ۱۳۴۵ تقریباً به پایان رسیده بود و در این زمان شرکت بیمه با افتخار می‌توانست حاصل چند سال تلاش و سرمایه‌گذاری خود را به رخ دیگران بکشد و منتقدان را مسحور اتاق‌های زیبا، نقاشی‌های دلربا و بنای بازسازی شده آن کند. این شرکت ۲۰۰ نفر از بزرگان اصفهان را به مجلسی در محل هتل دعوت کرد. در این مراسم جلوه، رئیس شرکت بیمه اصفهان، در گزارشی اظهار کرد: «شاید برای شرکت بیمه ایران به مراتب سهل‌تر و عملی‌تر بود که همان‌طور که گروهی از خرده‌گیران و منتقدان گفته‌اند و می‌گویند، فی‌المثل در کنار رودخانه زاینده‌رود به بنای مهمانسرا بپردازد.
دکترای تاریخ محلی دانشگاه اصفهان ادامه داد: شرکت سهامی بیمه ایران عمداً یک کاروانسرای قدیمی دروان صفویه به نام کاروانسرای مادر شاه را برای ساختمان مهمانسرا انتخاب کرد تا به این وسیله هم یک بنای زیبای تاریخی را از خرابی و انهدام نجات دهد و هم کاروانسرایی را که در ابتدا نیز برای پذیرایی از رهگذران و مسافران ساخته شده بود به صورت مهمانسرایی بدیع و بی‌نظیر درآورد تا مشتاقان تماشای آثار هنری شهر زیبای اصفهان ۳۰۰ سال بعد از ساختمان کاروانسرا نیز در همان محل مکان راحتی برای استراحت و اقامت داشته باشند و خاطره فراموش‌نشدنی بازدید از آثار بی‌مانند هنری اصفهان را با خاطره‌ای دلپذیر از اقامت در یک کاروانسرای کهن با کلیه وسایل آسایش مدرن در صحن زیبای باغ و منظره خیال‌انگیز گنبد و مناره‌های مدرسه سلطانی چهارباغ توأم سازند.
وی گفت: بخش دیگری از هتل، که سالن کنفرانس آن باشد، چند سال بعد در قسمت غرب ساختمان به آن اضافه شد. به هر حال هتل عباسی امروز، بعد از پشت سر گذاشتن تمام انتقادها و تحسین‌ها، در خیابان آمادگاه اصفهان با ۲۲۷ اتاق، سوئیت، تالارهای مجلل و استخر یکی از بهترین مکان‌های اقامتی ایران شده است. علاوه بر آن، وجود سالن مخصوص کنفرانس و برگزاری جلسات فرهنگی به این بنا حیثیتی فرهنگی نیز داده است. امید آنکه همیشه سربلند و پرمسافر باشد.
بدون دیدگاه