(زاده سال ۱۲۲۴ کاشان — درگذشته ۲۷ امرداد ۱۳۱۹ نیشابور) نقاش
نشریه الکترونیک جهان گردش- او که یکی از مشهورترین و پرنفوذترین شخصیت‌های تاریخ هنر معاصر ایران است، برادر زاده ابوالحسن غفّاری معروف به صنیع‌الملک از اولین تحصیل‌کردگان ایرانی در فرنگ و از افراد پرنفوذ دوره قاجار بود. وی تحصیلات اولیه را در زادگاهش گذراند. پدرش میرزابزرگ که همچون پدرانش دارای حرفه نقاشی بود، ابوتراب، پسر بزرگترش و محمد را برای ادامه تحصیل راهی تهران کرد. محمد با خواهر مفتاح‌الملک یکی از مقامات دربار ازدواج کرد که ثمره این ازدواج یک دختر به نام نصرت و پسری به‌نام حسین علی‌خان شد.
کمال‌الملک پس از حضور در تهران، به‌همراه برادر بزرگترش در مدرسه دارالفنون در رشته نقاشی مشغول به‌تحصیل شد، هردو برادر در مدت سه سال تحصیل توانستند موفقیت‌های بسیاری را کسب کنند. در پایان سال سوم، ناصرالدین‌شاه در حین بازدید از مدرسه دارالفنون، با دیدن تابلویی که از چهره اعتضاد‌السلطنه، رئیس وقت مدرسه دارالفنون که توسط محمد غفاری کشیده شده بود، تحت تأثیر قرارگرفت و دستور داد تا او را به‌عنوان نقاش به استخدام دربار درآورند.
باحضور در دربار، ابتدا لقب خان، سپس پیشخدمت مخصوص به‌وی اهدا شد و پس از چندی ناصرالدین‌شاه، با تأثیر آثار او سبب شد تا خود به‌شاگردی وی در آید و او را در ابتدا به‌لقب نقاش‌باشی و سپس به‌لقب کمال‌الملک منصوب کند. او در مدت حضورش در دربار ۱۷۰ تابلو کشید که معروف‌ترین آنها تالار آینه است و اولین تابلوییست که آن را «کمال‌الملک» امضا کرده‌است.
پس از کشته شدن ناصرالدین‌شاه، کمال‌الملک برای مطالعه به اروپا رفت. (۱۲۷۶) مدتی بیش از سه سال را در فلورانس، رم و پاریس گذرانید و در موزه‌ها به‌رونگاری از آثار رامبراند و تیسین پرداخت و در پاریس با فانتن لاتور آشنا شد. این سفر اروپایی تأثیری مثبت در اسلوب کار و حتی طرز دید او گذاشت و به‌دستور مظفر‌الدین‌شاه به ایران بازگشت (۱۲۷۹) و کار در دربار را ادامه داد، ولی عملاً نتوانست با خواست‌های شاه جدید کنار بیاید. به‌عراق رفت و چندسالی را در آنجا گذرانید. سال‌های (۱۲۸۱ تا ۱۲۸۳) پرده‌های زرگر بغدادی و میدان کربلا را به‌هنگام اقامتش در عراق نقاشی کرد.
بازگشت کمال‌الملک به ایران، مصادف با انقلاب مشروطه شد. او اگرچه به مشروطه‌خواهان متمایل بود ولی در جنبش مشروطه مشارکت مستقیم نداشت. او در این هنگام با انتشار مقالات و ترجمه برخی آثار ژان ژاک‌روسو و دیگر نویسندگان آزادی‌خواه فرانسه، به‌سهم خود باحرکت مردم، همراه بود. در سال‌های بعد، مدیریت مدرسه صنایع مستظرفه را برعهده گرفت و در این مدرسه با کوشش فراوان به‌پرورش شاگردان همت گماشت که زبده‌ترین آنها، استادانی در مکتب او شدند.
وی سرانجام به‌دلیل اختلافاتی که با وزیران معارف بر سر استقلال مدرسه پیدا کرد، از کار تدریس و شغل دولتی دست کشید (۱۳۰۶) و به‌ملک شخصی‌اش در حسین‌آباد نیشابور کوچید. (۱۳۰۷) در آنجا بر اثر حادثه‌ای از یک چشم نابینا شد؛ اما تا سال‌های آخر زندگانی به‌نقاشی ادامه داد. در شرح این حادثه روایت‌ها مختلف است از جمله گفته می‌شود که سالار معتمد گنجی، از خوانین منطقه و دوست کمال‌الملک، آجری را برای زدن یک کارگر حمام پرانده که به‌عینک و چشم کمال‌الملک آسیب رسانده است. قاسم غنی پس از این حادثه بر بالین استاد حاضر شد و پس از آن او مدتی برای معالجه به‌تهران رفت.
و سرانجام محمد غفاری “کمال‌الملک” در ۹۵ سالگی درگذشت و در کنار مزار شیخ فریدالدین عطار نیشابوری در نیشابور به‌خاک سپرده شد.
@bargi_az_tarikh
بدون دیدگاه