نشریه الکترونیک جهان گردش– منظور از اثرات اجتماعی گردشگری، تغییراتی است که در زندگی مردم جامعه میزبان گردشگر رخ میدهد و این تغییرات بیشتر به علت تماس مستقیم اهالی و ساکنان آن دیار و گردشگران صورت میگیرد. منظوراز اثرات فرهنگی تغییراتی است که در هنر، عادات، رسوم و معماری مردم ساکن جامعه میزبان رخ میدهد. این تغییرات بلندمدتتر است و در نتیجه رشد و توسعه صنعت گردشگری رخ خواهد داد.
گردشگری فرهنگ و جامعه میزبان گردشگر را تحت تأثیر قرار میدهد. از میراث فرهنگی منطقه حفاظت میکند و همچنین زمینه حفظ و ارتقای الگوهای فرهنگی در زمینه موسیقی، لباس، هنر و صنایع دستی، آداب و رسوم، سبک زندگی و سبک معماری، فراهم میکند.
اثرات به دو بخش عوامل مربوط به گردشگر و عوامل مربوط به مقصد تقسیم میشود. برای همین میتوان بعضی عوامل بروز اثرات فرهنگی و اجتماعی از قبیل تاثیر نمایشی گردشگران و فعالیتهای انتخاب شده از سوی آنان را به عوامل مربوط به گردشگر و بعضی از اثرات مثل زیست پذیری فرهنگ میزبان و روند توسعه گردشگری را به عوامل مربوط به مقصد نسبت داد.
گردشگران در طول اقامت خود در یک اجتماع یا ناحیه، با افراد و نهادهای حاضر در آن روابط اجتماعی برقرار میکنند که جنس آن با نوع و شیوه ارتباط بومی با یکدیگر بسیار متفاوت است. این کنش و واکنش میان جمعیت میزبان و گردشگران، منشا پدیدار شدن اثرات گوناگون فرهنگی-اجتماعی است که بسته به نوع ارتباط و تعامل میتواند موجب بروز اثرات مثبت یا منفی شود.
اما چیزی که بر شدت و گستردگی این اثرات تاثیر میگذارد نحوه کنترل و مدیریت فعالیتهای گردشگری است. یکی از راه‌ها ایجاد توازن میان بخش‌های مخلتف اقتصادی و مردم جامعه میزبان است. یعنی به همان میزان که فعالیتهای گردشگری باید در جهت منافع افراد و نهادهای درگیر در صنعت گردشگری باشد همان اندازه باید اثرات مثبت حضور گردشگران در یک مقصد مانند توزیع عادلانه درآمد گردشگری و احترام به قوانین و سنت‌های جامعه میزبان، برای مردم بومی قابل درک و لمس باشد و آنان بدانند که دغدغه ها و اولویت‌های آنان از سمت تصمیم گیرندگان گردشگری مورد توجه قرار گرفته است.
اثرات مثبت: بهبود کیفی زندگی؛ ارتقای تبادل فرهنگی؛ تغییر مثبت در ارزش‌ها و سنت‌ها؛ بهبود درک جوامع مختلف؛ افزایش تقاضا برای ارائه و نمایش آثار فرهنگی و تاریخی؛ بردباری بیشتر دربرابر تفاوت‌های اجتماعی.
اثرات منفی: تاثیرات ناخوشایند زبانی و فرهنگی؛ افزایش قاچاق؛ تغییرات ناخواسته بر سبک زندگی؛ بروز تغییرات منفی در ارزش‌ها و سنت‌ها؛ تغییر محل زندگی افراد بومی در نتیجه توسعه گردشگری؛ تغییر در ساختار گروه‌های اجتماعی.
از اثرات اقتصادی گردشگری میتوان به ایجاد اشتغال و دستیابی به درآمد ارزی پایدار و مناسب، ایجاد اشتغال، کسب درآمد ارزی برای کشور میزبان و بهبود تراز پرداخت‌ها، افزایش درآمدهای مالیاتی از محل فعالیتهای اقتصادی مرتبط با گردشگری، ایجاد تعادل منطقه‌ای، تعدیل ثروت، درآمدزایی، تولید ناخالص ملی، تسریع جریان پول و تقویت بنیه اقتصادی اشاره کرد.
در ضمن برای تولیدات محلی اعم از صنایع دستی و یا محصولات کشاورزی جهت ارتزاق گردشگران بازارهای جدیدی ایجاد میکند. همچنین در بهبود کیفیت فراورده‌های کشاورزی صنایع دستی نیز مؤثر است.
یکی دیگر از منافع صنعت گردشگری در نواحی و مناطق مختلف ایجاد درآمد و دستمزد برای افرادی است که در آن اشتغال دارند که معمولا این شاغلان را افراد محلی و بومی تشکیل میدهند. در نواحی روستایی افزایش درآمد برای ساکنان مناطق گردشگری است که میتواند به صورت فردی یا عمومی برای این مناطق به وجود آید. تأثیر مثبت دیگر گردشگری میتواند ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و نیز افزایش اشتغال زنان و جوانان در فعالیتهای مرتبط با این صنعت است.
درآمد مردم محلی را از طریق حقوق و دستمزد افزایش مییابد. به علاوه امکان حصول درآمدهای دیگر از طریق ارائه مشاغل در دیگر بخش‌ها نظیر ساختمان، تعمیرات، تأمین مایحتاج، کرایه اتومبیل و… نیز وجود دارد.
سینا ظفریان
کارشناس ارشد مدیریت گردشگری و هتلداری از دانشگاه شیراز
بهار – 1402
Sina Zafaryan
sinazafaryan@outlook.com
https://www.linkedin.com/in/sinazafaryan
بدون دیدگاه