مریم احیایی٭٭
نشریه الکترونیک جهان گردش– آتشکده در زمان قدیم برای کسانی که آتش خانهشان به خاموشی میرفت، حکم مرجعی داشته که از آنجا آتش میگرفتند، بعدها قداست بیشتری پیدا کرد و محل پرستش و نیایش شد، خیلی از پادشاهان قبل از رفتن به جنگ به آتشکده میرفتند و به نیایش میپرداختند و اگر در جنگ پیروز میشدند هدایایی به آتشکده پیش کش میکردند.
أتشکده همچنین محلی برای قضاوت بوده، بطوری که متهم را به آتشکده میبردند و به آتش قسم میدادند، با گذشت زمان کتابخانه هم به آتشکده اضافه شد و محلی برای مطالعه به آن اختصاص داده شد.
رفته رفته آتشکده محلی شد برای مداوای بیماران و از طریق نیایش و خواندن اوستای مخصوص و تلقین به بیمار تا سلامتیش را دوباره باز یابند.
زرتشتیها مانند مسیحیان روز خاصی برای رفتن به آتشکده ندارند و هر زمانی که دلشان بخواهد به آتشکده میروند اما چهار روز در ماه زرتشتی که روز استراحت (تعطیلی) است مردم در این روزها بیشتر به آتشکده میروند، روزهای اورمزد، دی به دین، دی به مهر و دی به آذر چهار روزی است که در ماه زرتشتی تعطیل میباشد.
در مجموع آتشکده و آتش سنبل نماد هستند و هیچکدام گفته زرتشت نیست، منظور زرتشت آتش درون است و میگوید چوب خوب سوز بدهید تا بوی خوب داشته باشد که همان اندیشه نیک بوده.
در آئین زرتشت پنج نوع آتش وجود دارد که باعث رشد و تکامل میشود …
۱. آتش بهرام یا آتش ورهرام (آتش اصلی) که بیش از ۱۵۰۰ سال است که روشن مانده و اکنون در آتشکده یزد نگهداری میشود.
در باور زرتشتیان آتش اصلی دیگری هم بوده که یک شعلهاش از قاسم آباد (یزد) آمده به سمت اصفهان رفته که از آن آتش در آتشکده زینآباد یزد نگهداری میشود و اجازه دیدن آتش به هر کسی داده نمیشود، چرا که در باور و اعتقادشان کسی که ناپاک است چه زن و چه مرد اگر به آن آتش نگاه کند آتش فرار میکند.
در قدیم وقتی آتش فرار میکرده بر دامن درختی مینشست، در زیر آن درخت اوستا میخواندن تا آتش پایین بیاید و در مجمر (آتشدان) قرار میدادند وبه طور مخصوصی به آتشکده میآوردند و در آتشکده تخت نشین میکردند. (اکثر سالمندان زرتشتی از فرار آتش خاطره دارند)
۲. آتشی که در کالبد انسان و حیوانات است و آن حرارت غریزه است.
۳. آتش رعد و برق
۴. آتش رستنی که در گیاهان وجود دارد.
۵. آتشی که در خانه فروزان و جاوید است.
در گذشته و روزهای بخصوصی که زرتشینان به صورت گروهی برای نیایش به آتشکده میرفتند مایعی که از درختی بنام هوم (افدرا) تهیه میشده (بدین صورت که شاخه های درخت را میکوبیدند و آب میزدند و از آب زیر آن که امروزه پی بردهاند برای قلب مفید است ماده ی بنام افدرین دارد که باعث شادی و نشاط میشود) یک فنجان به حاضرین میدادند اما زرتشت این را قدغن کرده چرا که مصرف زیاد هوم مستی میآورد.
این درخت در بیابانهای افغانستان، پاکستان، هند و بعضی از نقاط ایران مانند یزد وجود دارد که در زمستان شاخههای
سیخ سیخی شکلی دارد و در ایام بهار شاخههایش برگ و گل زرد رنگی دارد.
یادآور میشوم که اشو زرتشت منظورش از آتش، آتش درون بوده، یعنی اندیشه نیک اما امروزه آتشکدهها جایی هستند که زرتشتیان آتش مقدس را در آن نگهداری و مهمترین آئینهای دینی خود را در برابر آتش انجام میدهند.
در آتشکدهها سالنی بزرگی برای برگزاری مراسم دینی وجود دارد اما مقدسترین قسمت هر آتشکده جایی است که آتش در آن نگهداری میشود، آتش در مجمر و در محفظه یا اتاق کوچکی با دیوارههای شیشهای نگهداری میشود و فقط موبدان (روحانیون زرتشتی) یا آتشبان (نگهبان آتش) اجازه ورود به آن را دارند.
از شرایط ورود به آتشکده برای موبد و آتشبان پوشیدن لباس سفید و زدن پدام (نقاب سفیدی) برای جلوگیری از آلوده شدن آتش است.
جشن آذرگان یا جشن احترام به آتش از مراسم آئینی است که در پاییز (آذر ماه) برگزار میشود.
بسیاری از مساجد امروز مانند مسجد فهرج، مسجد جامع یزد، مسجد هفت آور که هفت آتش در خود داشته و بخشی از بارگاه امام رضا (ع) در مشهد روزگاری آتشکده زرتشتیان بودهاند.
(ایدون باد)
بدون دیدگاه